ALMANLARIN İSPANYA KUMARI: FELİX OPERASYONU

 -FELİX OPERASYONU-

Felix Operasyonu (Almanca: Unternehmen Felix) ile Nazi Almanya’sının amacı Mayıs 1940 tarihindeki Fransa işgali ardından Faşist İspanya’nın da yardımıyla İngiliz hakimiyetindeki Cebelitarık’ı işgal etmekti. Bu plan tabiki hayata geçemedi. Sebeplerini, sonuçlarını, amacını beraber inceleyelim aşağıda.

Hitler’in Cebelitarık’a göz dikmesindeki amaç neydi?

Almanya, Fransa’yı hallettikten sonra en büyük lokma olarak gözünü Britanya İmparatorluğu’na dikmişti. Dunkirk Tahliyesi’ne geç müdahale etmesi, zamanı ve imkanı varken 345 bin civarı müttefik askerini esir alabilecek durumdayken almaması, adeta kaçmalarına göz yumması… hala açığa kavuşturulamamış bir muammadır. Dunkirk Tahliyesi’nde Hitler’in aslında İngilizlere zarar verebilecek gücünün olduğunu gösterip bunu yapmayarak saygılarını kazanma amacını güttüğünü söyleyen tarihçiler vardır. Bu yanlış da değildir. Çünkü Hitler Britanya’ya saygı duyuyor ve aslında savaş başlamadan onları kendi yanında istiyordu.

Britanya anakarasının işgali Almanya için pahalıya patlayacak olması ve bunun yanında Britanya donanması yanında Alman donanmasının çok yetersiz kalması bu anakara işgalini ( Deniz Aslanı Operasyonu) rafa kaldırtmış, onun yerine İngilizlerin doğuya giden yollarını kesmek istemişlerdir. Bundandır ki Cebelitarık en stratejik ve uygun hedef olarak seçilmiştir. Ancak devrin İspanyol diktatörünü yanında savaşa sokmadan bu işgali gerçekleştirmek mümkün değildir. Franco savaşa girmekte isteksizdi. Hitler’e ülkesinin iç savaştan yeni çıktığını, ordusunun gıda ve mühimmat eksikliklerini ve olası savaş sonrası İspanyol Afrikası ve Kanarya Adaları’nı kaybetme riski olduğunu belirterek reddetti. Bunun üzerine Hitler, Mussolini’ye bir mektubunda şöyle bahsedecekti: ‘dört dişimin çekilmesini, tekrar o adamla buluşmaya tercih ederim!’

Franco’daki bu olumsuz havanın oluşmasında aslında Hitler’in görüşmeler için bizzat görevlendirdiği Abwehr (Alman İstihbarat Servisi) başkanı amiral Wilhelm Canaris etkili olmuştur. Şöyle ki Canaris uzun yıllar Alman ordusunda olan bir amiraldi. 1939’a kadar Nazileri de destekledi ama bu tarihten sonra onlardan fikir olarak uzaklaşmaya başladı. Çünkü fikirlerinin ve icraatlerinin Almanya’yı nihai zafere değil de niahi çöküşe götüreceğini öngörmüştü. Franco ile de 2 görüşmesinde de alttan alta bu yenilgi mesajlarını vermiş, diktatörden akıllı karar vermesini istemiştir.

Operasyonun Harekat Planı

Franco’dan izin istenmeden evvel Cebelitarık’a genel çaplı bir saldırı için planlar başlamıştı bile. Plana göre 2 Alman ordusunun Pireneler’i aşıp İspanya üzerinden Cebelitarık’a saldırmaları gerekecekti. General Lüdwig Kübler komutasındaki bir kolordu Cebelitarık’a yoğunlaşacak ve diğer ordu ise kanatları emniyete alacaktı. Bu harekatta yoğunlaşılacak ve karargah olarak kullanılacak İspanyol şehirleri de belirlenmişti. 16. Motorlu Piyade Tümeni Valladolid’e, 16. Panzer Tümeni Caceres’e, SS Piyade Tümeni Totenkopf ise Sevilla’ya konuşlanarak kanatları kontrol altına alacaktı. Doğrudan harekatı yapacak Kübler komutasında ise SS Grossdeutschland Piyade Alayı olacaktı. Bu harekat sırasında birkaç İspanyol adası ve limanı da U- Botların hizmetine sunulması adına işgal edilecekti. Ama bu plan sonsuza kadar OKW (Oberkommando der Wehrmacht) raflarında çürüyecekti. 

Devamında Gelişen Diplomatik Hadiseler

Tüm bu sonuçlar ve İspanya’nın da ret cevabı vermesi üzerine Hitler hayal kırıklığı ile birlikte planı süresiz olarak kaldırma kararı almıştı. Yine bir başka mektubunda Mussolini’ye ‘Franco'nun burada hayatının en büyük hatasını yapmasından korkuyorum’ demiştir.

Hiçbir şey bitmiş değil asıl savaş şimdi başlıyordu. Hitler gözlerini doğuya dikmişti. Planların hazırlandığı tarihler temmuz-ağustos 1940 aylarıydı. Şubat 1940’ta ise OKW Kriegsmarine’e (Donanma Komutanlığı) planın şimdilik söz konusu olmadığını, harekat için ayrılan askeri birliklerin yakında başka bir yerde (Barbarossa Harekatı) ihtiyaç duyulacağını iletti.

Ve bu rapordan 4 ay sonra dünyanın en büyük kara harekatı başlayacaktı. İlk başlarda hızla ilerleyen ve büyük başarılar kaydeden Almanlar yine gözlerini Cebelitarık’a çevirmişti. Tasarlanan fikre göre doğudaki Alman birlikleri Kiev-Smolensk hattına tutunur tutunmaz 15 Temmuz’dan 15 Ekim’e kadar sürecek bir harekat için bazı tümenleri geri çekebilirlerdi. Lakin bu hiçbir zaman mümkün olmadı. O tarihlerde değil bir tümen, bir mangayı dahi doğu cephesinden çekmeye kimsenin gücü yetemezdi.

Harekatın gerçekleşmemesinin en büyük sonucu, İngilizlerin Mısır ve kendi doğu ülkeleri ile olan bağlantılarının sekteye uğramaması olmuştur. Zira 1943’ün geç vakitlerinde Kuzey Afrika’dan mihver devletlerini süpüren müttefikler akabinde İtalya’ya çıkarak bu ülkeyi saf dışı bırakmıştır. İtalya’nın işgali ve savaştan çekilmesiyle Doğu Cephesi’nin kaderini tayin eden Kursk Muharebesi peşi sıra gelmiştir. İki cephede de gerileyen Alman kuvvetlerine